rTMS, Transcraniale Magneetstimulatie
een nieuwe techniek
In de afgelopen decennia is er veel onderzoek gedaan naar de werking van de hersenen, waardoor we nu een stuk beter dan vroeger begrijpen wat er gebeurt in het brein van mensen met angst-, dwang- en stemmingsproblemen. Deze nieuwe inzichten hebben, hand in hand met technologische innovatie geleid tot nieuwe therapeutische mogelijkheden bij psychiatrische problemen.
Eén van die nieuwe technologieën is transcraniale magneetstimulatie, een nieuwe methode die gebruik maakt van de eigenschap van het brein om elektriciteit te gebruiken als communicatiemiddel tussen hersencellen. Door gericht elektrische pulsen te richten op ontregelde hersengebieden is het mogelijk deze gebieden in de loop van de tijd te laten herstellen en weer normaal te laten functioneren. Door de behandeling regelmatig te herhalen krijgt het brein als het ware telkens een zetje in de goede richting waardoor het steeds makkelijker wordt om weer efficiënt en gebalanceerd te kunnen functioneren en op eigen kracht.
rTMS, veilig en effectief
“Hersenstimulatie” klinkt misschien heftig, maar rTMS is een veilige therapie en geeft niet de bijwerkingen van bijvoorbeeld elektroconvulsieve therapie (ECT). De intensiteit die bij rTMS wordt gebruikt is van ongeveer eenzelfde sterkte als die waar het brein zelf gewend is mee te communiceren. Mochten er al bijwerkingen zijn, dan zijn ze kortstondig en mild ( bijvoorbeeld lichte hoofdpijn die snel weer weg trekt). Verder is rTMS een effectieve therapie waarbij de meeste patiënten binnen korte tijd een duidelijk verschil in het klachtenbeeld bemerken of zelfs volledig herstellen.
gericht op de fysiologie van het brein
Doordat rTMS zich direct richt op de fysiologie van de hersenen biedt het daarmee een ander perspectief op de behandeling van depressie en OCS dan medicatie en gedragstherapie. Voor mensen met depressie of dwangklachten kan het erg lastig zijn om inzichten over het eigen functioneren toe te passen in het dagelijks leven. Het is dan net of de basis van de problemen zich er als het ware een laag onder begeeft, daar waar je niet eenvoudig kan komen via de verbale route van gesprekstherapie. Dit is waar rTMS kan helpen doordat het wel invloed heeft op die diepere laag: de fysiologie van de hersenen zelf.
De elektrische pulsen komen uit een magnetische spoel die tijdens de behandeling tegen de schedel wordt geplaatst. De regelmaat of frequentie van de pulsen bepaalt het effect op het gedeelte van de hersenschors waar de stimulatie plaatsvindt. Pulsen met een frequentie van minder dan vijf keer per seconde (5 Hertz) hebben een remmend effect op de ondergelegen hersenschors, terwijl de frequenties erboven juist een activerend effect hebben.
individuele afstemming
rTMS wordt dus niet bij iedereen op exact dezelfde manier toegepast. Het hersengebied waar de pulsen op worden gericht hangt vooral af van het klachtenbeeld van de patiënt. Zo wordt bij depressie de spoel vaak gericht op een gedeelte van de prefrontale schors, waarbij aan de linkerkant hogere, activerende frequenties worden gebruikt en aan de rechterkant lagere, remmende frequenties. Soms kan de qEEG-scan bruikbare informatie geven over wat de beste opties zijn voor stimulatie. Voorts hangt de intensiteit (de sterkte van de puls) niet alleen af van het klachtenbeeld maar ook van de gevoeligheid van de hersenschors die verschilt van persoon tot persoon (ook tussen linker- en rechter hersenhelft kunnen er soms nog grote verschillen zijn). We kunnen een inschatting maken van de gevoeligheid van de hersenen door de puls te richten op de motorische schors, wanneer de puls precies goed wordt gericht zal één van de vingers van de tegenovergelegen hand op de puls reageren met een beweging. De intensiteit van de puls die nog nét voor een beweging zorgt wordt de Motor Threshold genoemd, deze waarde gebruiken we vervolgens voor het duiden van de intensiteit van de puls tijdens de behandelingen.
Zodra eenmaal bekend is welk hersengebied het beste kan worden gestimuleerd en wat de individuele Motor Threshold is, kan de behandeling beginnen.